The Double [3/5]

Ο βρετανικός κωμικός ηθοποιός Richard Ayoade τράβηξε την προσοχή της κινηματογραφικής βιομηχανίας το 2010 με το ντεμπούτο του, «Υποβρύχιο», μια έξυπνη προσαρμογή του μυθιστορήματος του Joe Dunthorne με το ίδιο όνομα. Σχεδόν τρία χρόνια μετά επιστρέφει με το «Ο Σωσίας», μια ταινία βασισμένη πάλι σε λογοτεχνική πηγή, αυτή τη φορά όμως από τον ρώσο συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και τη δυστοπική νουβέλα του. Μεταφέροντας την ιστορία του Ντοστογιέφσκι από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα στη Ρωσία σε μια εναλλακτική εκδοχή της μεταπολεμικής Αμερικής, ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Richard Ayoade έχει δημιουργήσει μια θαυμάσια ψυχολογική μαύρη κωμωδία μεν, με δυο-τρία προβληματάκια δε.

Εμφανέστατα επηρεασμένη από το έργο άλλων σκηνοθετών, η ταινία του Ayoade είναι από εκείνες που διαθέτουν εξαιρετικές επιμέρους στιγμές και όχι ένα συνεκτικό σύνολο. Σεναριακά μοιάζει παγιδευμένη ανάμεσα σε μια μάζα ιδεών που ποτέ δεν σταθεροποιείται σε μια πραγματικά ικανοποιητική κινηματογραφική ροή. Είναι μια ταινία για την απομόνωση; Την παράνοια; Την αυτοκαταστροφή; Την έννοια του εαυτού; Τις πιέσεις της κοινωνίας; Όλα αυτά τα υπαινίσσεται, αλλά ποτέ δεν εμβαθύνει σε κάποιο συνολικά στην περιπλοκή πλοκή του.

Στην προσπάθεια του να καλύψει τα όποια σεναριακά θέματα, ο Ayoade διαπρέπει στη σκηνοθεσία. Χρησιμοποιώντας εκλεκτικές μεθόδους για να τραβήξει την προσοχή του κοινού, καταφέρνει να δημιουργήσει μια απτή αίσθηση απειλής και μια σκοτεινών αποχρώσεων ατμόσφαιρα. Κάθε πλαίσιο πνίγεται σε μια τεχνητή μαυρίλα, σκληρά μέταλλα και ξεπερασμένα τεχνολογικά αμαλγάματα χρησιμοποιούνται ως φαινομενικά υψηλής τεχνολογίας συστήματα γραφείου. Καταφέρνει και κατασκευάζει έναν σουρεαλιστικό, συναισθηματικό κόσμο, απόλυτα συνυφασμένο με τον τίτλο του έργου. Μια πραγματική απόλαυση για τα μάτια και τα αυτιά.

Φυσικά, το όλο εγχείρημα ανεβάζει και το ερμηνευτικό κομμάτι του έργου. Έχοντας τον δύσκολο ρόλο της ερμηνείας δύο εκδοχών του ίδιου χαρακτήρα, ο Eisenberg είναι εντυπωσιακός αποδίδοντας λεπτομερέστατα, συναισθηματικά, αλλά και κινησιολογικά τις διαφορές των δύο χαρακτήρων. Η Wasikowska, από την άλλη, έχοντας τον πιο σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο, είναι εξίσου εξαιρετική υπενθυμίζοντας μας την ερμηνευτική της αξία. Και γενικά, ολόκληρο το υπέροχο καστ των μυστηριωδών χαρακτήρων προσθέτει στρώματα βάθους κι ανθρωπιάς σε μια ιστορία που απειλείται από το ίδιο της το σκοτάδι.

Στο δια ταύτα, όμως, είναι ο «Σωσίας» μια ταινία που απευθύνεται σε όλους; Όχι, φυσικά όχι. Αλλά ο ταυτόχρονα φουτουριστικός και vintage σχεδιασμός της παραγωγής, οι ερμηνείες και η σουρεαλιστική κι αλλοπαρμένη ατμόσφαιρα του είναι αρκετά για να διατηρήσουν το ενδιαφέρον σε μια ταινία που ποτέ δεν είναι σίγουρη για το τι θέλει να είναι, τι θέλει να πει ή το πώς θέλει να το πει.